Energietransitie is meer dan energie
Energietransitie lijkt zo’n eenvoudig woord, maar niks is minder waar. Het is niet een op zichzelf staande transitie, maar komt samen met vele andere transities op ons af. Een dreiging, of biedt het juist kansen?
De kwaliteit van onze leefomgeving heeft invloed op onze gezondheid. Bij de energietransitie zou een koppeling met verhoging van deze kwaliteit centraal moeten staan. Aan de ene kant is de energietransitie van de gebouwde omgeving nodig om het noodzakelijke verlagen van de CO2-uitstoot, door verminderen van gebouwgebonden en gebruikersgebonden energie en het gebruik van duurzame energie. Aan de andere kant kan het ook kansen bieden voor een slimmere, gezondere, meer klimaatadaptieve, groenere en circulaire leefomgeving die beter voorbereid is voor komende veranderingen. Dus een duurzame leefomgeving die ook een gezonde leefomgeving moet zijn om te wonen, werken en te recreëren.
We zien als bedreiging een tekort ontstaan aan bouwmaterialen en een tekort aan vakmensen die de energietransitie moeten gaan uitvoeren. We gaan ook daarom naar een circulaire bouweconomie wat inhoudt dat we nu al slim moeten ontwerpen hoe onze gebouwen snel gebouwd, aangepast en straks hergebruikt of gerecycled kunnen worden met behoud van waarde. We gaan daarbij van enkelvoudig naar meervoudig circulair waardedenken. Het gaat hierbij niet alleen om financiële en materiële waarde, maar ook om andere waardesoorten zoals menselijke, sociaal-relationele, intellectuele en natuurlijke waarde. Dit vereist een herschikking van waarden.
Gebruikers hebben een belangrijk aandeel in het vormgeven van de gebouwde omgeving. Kwesties zoals gezondheid, vereenzaming, toegankelijkheid, energiearmoede en veranderende mobiliteit kunnen omgezet worden in kansen voor een betere leefomgeving. Juist door slimme koppelingen met de energietransitie kan hier synergie ontstaan.
Door vergroening van de leefomgeving kunnen klimaatveranderingen in de leefomgeving, zoals hittestress en meer extreme neerslag, het hoofd worden geboden. De energietransitie, waarbij letterlijk veel openbare ruimte op de schop gaat en waar vernieuwing van gevels van gebouwen energetisch nodig is, geeft koppelkansen voor vergroening.
Deze koppelingen maken het wel tot een inhoudelijk wicked problem. We hebben elkaar echt nodig om gezamenlijk tot oplossingen te kunnen komen, ook in processen. Dus met een interdisciplinaire en sectoroverstijgende aanpak.
Positive Energy Districts (PED) geeft een stimulans om bepaalde kritische succesfactoren te kunnen benoemen. Deze zijn dus niet alleen gerelateerd aan energie en CO2, maar ook aan een duurzame en gezonde leefomgeving om toekomstige uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Door gebruik te maken van Europese PED-netwerken kunnen we van elkaar leren. Andere culturen en andere omstandigheden, maar wel met dezelfde uitdagingen en vooral….kansen!
